Maurits (57 ) werkte jarenlang als hovenier bij een groot hoveniersbedrijf voordat hij zich tien jaar geleden omschoolde naar de zorgsector. Momenteel werkt hij 24 uur per week 's nachts in de permanente nachtzorg. Dit zijn vaste dagen in de week. De overige dagen is hij o.a. werkzaam in zijn eigen hoveniersbedrijf.
Ik had zelf nooit aan de zorg gedacht, maar toen ik in 2013 thuis kwam te zitten, doordat het bedrijf waar ik werkte in financiële problemen kwam. kreeg ik via het UWV de mogelijkheid om een omscholingstraject te volgen. Een van de omscholingstrajecten was gericht op ouderenzorg met baangarantie. Het eerste wat ik dacht was: “Waarom niet?” Thuis zitten en handje ophouden was zeker niet mijn ding.
Het omscholingstraject duurde twee jaar, ik behaalde in 2015 mijn diploma verzorgende IG. Hierna kon ik aan de slag bij Diafaan (later Liemerije). Ik werkte als woonbegeleider in een verpleeghuis. Het werk was heel divers en vooral erg dankbaar. Je verricht verpleegtechnische handelingen, zoals injecteren, het inbrengen van katheters enz. Verder onderhoudt je het contact met familie en verpleeghuisarts en stel je zorgplannen op. Ik heb dit werk met heel veel plezier en met fijne collega’s gedaan. Het werk gaf mij veel voldoening.
In 2019 werd ik benaderd met de vraag of ik interesse had om bij STMG in de permanente nachtzorg te komen werken. Ik ben deze ‘’expeditie’’ aangegaan.
Nachtzorg bij STMG
STMG heeft 2 soorten nachtzorg: de permanente nachtzorg en de ongeplande nachtzorg (nachtzorg momenten). De ongeplande nachtzorg is incidenteel en alleen bij onvoorziene momenten, bijv. wanneer iemand gebruik maakt van personenalarmering.
Permanente nachtzorg wordt ook wel waakzorg genoemd. We zijn dan de gehele nacht bij iemand thuis aanwezig, vaak is dit in de terminale fase. De nachtzorg die STMG biedt bestrijkt het gebied midden – Gelderland.
"Als permanente nachtzorg zorgen wij ervoor dat de cliënt zo comfortabel mogelijk is en dat we de mantelzorger kunnen ontlasten. Deze zijn vaak overbelast door de zorg aan hun naaste. Het is mooi om in deze fase, de palliatieve fase, iets voor de cliënten en hun naaste te kunnen betekenen. Dat maakt het werk wel heel dankbaar.”
'Elke cliënt heeft een eigen verhaal. Is er een verhaal dat je altijd is bijgebleven?’
Ik ben bij een cliënt geweest die geen familie of vrienden meer had. Wij als nachtzorg zijn ingeschakeld om voor deze cliënt de waakzorg te doen. Deze cliënt lag alleen in een kamer in een oud herenhuis. Die nacht overleed deze cliënt, vervolgens kwam er een arts van de huisartsenpost om te schouwen. Daarna heb ik gewacht totdat de uitvaartondernemer kwam, hierna verliet ik de woning. Dit gaf een dubbel gevoel, om op deze manier van een cliënt afscheid te nemen, zonder familie of bekenden. Maar ik vond het fijn om toch nog iets voor deze cliënt in de laatste fase te kunnen betekenen, ook al was de cliënt en in de laatste uren van het leven.
Er zijn ook de diverse culturen die me bijblijven. Zo was ik eens bij een cliënt met een grote en hechte familie. Na het overlijden van de cliënt kwam er in hele korte tijd 25 familieleden afscheid nemen. Het was mooi om die verbondenheid en medeleven te zien en te voelen. Maar het contrast tussen deze cliënten kon haast niet groter zijn.
In mijn privéleven heb ik van dichtbij meegemaakt hoe het is om familieleden, in dit geval mijn beide ouders te verliezen na een ziekbed. Ze hebben allebei het moment van overlijden zelf samen met de arts gekozen, d.m.v. euthanasie.
‘Ik kan mij voorstellen dat het werk veel met je doet, wanneer doe je toch met een gerust gevoel de deur dicht na een dienst?’
Als ik de zorg heb kunnen leveren die op dat moment nodig was en ik er voor de cliënt en familie en naasten heb kunnen zijn geeft me dat een voldaan gevoel. Dit kan van alles zijn, zoals het ervoor zorgen dat de cliënt zo comfortabel mogelijk de nacht doorbrengt en daarbij het ontlasten van de mantelzorgers. Het belangrijkste vind ik het dat een cliënt op een waardige manier mag sterven.
‘Wat maakt de thuiszorg voor jou zo anders?’
Het is een enorm verschil met de zorg in een verpleeghuis. Daar heb je natuurlijk te maken met meerdere bewoners. Je werkt in wisselende diensten en bent naast de zorg voor de bewoners ook bezig met allerlei andere zaken zoals administratie, zorgplanbesprekingen, artsen visites, mdo’s (multi disciplinaire overleggen). Door al deze verschillende taken blijft er vaak minder tijd over voor het echte contact met de mensen. Dat vond ik in mijn werk in het verpleeghuis soms best moeilijk.
In de permanente nachtzorg ben je op jezelf aangewezen en werk je altijd alleen, maar ondanks dat voel ik me hierin zeker niet alleen. We kunnen altijd een beroep doen op de collega’s van de nachtzorg of het gespecialiseerde palliatieve team om even met elkaar te sparren, te overleggen of advies te vragen, dit voelt altijd erg prettig.
‘Bij een overlijden denk je al snel aan de hospice, maar wanneer blijft iemand thuis in deze periode?’
De wijkverpleegkundige neemt daar enigszins de leiding in samen met cliënt en familie en naaste. Deze beoordeelt of er voldoende zorg beschikbaar is en of de familie eventueel de overige uren kan invullen. Vaak heeft de familie hier een schema met elkaar voorop gesteld, zodat de zorg gewaarborgd is. Cliënten vinden het vaak fijn om de laatste fase van hun leven met hun dierbaren thuis in hun eigen vertrouwde omgeving door te brengen. Dit wordt mede mogelijk door inzet van permante nachtzorg.
‘Je werkt in de nacht en bent de hele nacht bij een cliënt, wat neem je zoal mee naar je werk?’
We hebben altijd zorgmaterialen bij ons voor de zekerheid, zoals handschoenen, alcohol en mondkapjes. Als we materialen nodig hebben kunnen we bijv. schakelen met de collega’s op de auto (nachtzorg momenten) of met de huisartsenpost. Voor de rapportages hebben we de laptop en de telefoon altijd bij ons.
Wat doe jij bijvoorbeeld in de nacht?’
Dat kan van alles zijn. Ik houd contact met de familie. Soms heb ik tot laat in de avond/nacht gesprekken met de cliënt en/of familie en naaste, zij willen dan graag hun verhaal of dat van hun dierbaren vertellen. Verder is mijn voornaamste zorg ik dat de cliënt comfortabel is, dat wil zeggen geen pijn of onrust heeft. Je handelt goed naar het beleid van de arts. Mocht de cliënt niet comfortabel zijn (bijv. pijn hebben) dan stel je dit beleid samen met een arts van de huisartsenpost bij.
Als iemand overlijdt bel je als eerst de huisartsenpost. Vervolgens komt er een arts van de huisartsenpost langs om te schouwen. Zodra er is vastgesteld dat de cliënt is overleden condoleren we de familie en de naasten. Zij bellen vervolgens de uitvaartorganisatie. Onze dienst zit er op dat moment op. We wensen de familie en naaste veel sterkte.
‘Wat wil je meegeven aan iemand die twijfelt om de zorg in te gaan?’
Ik kan alleen maar zeggen: “Doe het!” Het werk in de zorg is echt heel mooi. Je kunt echt iets betekenen voor een ander, het is dankbaar werk en je kunt jezelf steeds blijven ontwikkelen. Er is geen een werkdag hetzelfde.
*De verhalen in dit artikel zijn aangepast en niet te herleiden naar cliënten.
